Aktualności

Gminny Ośrodek Kultury w Jasienicy ogłasza konkurs plastyczny „Józef Bożek – wynalazca z Bier”.

Do konkursu może przystąpić każdy w jednej z dwóch kategorii wiekowych. Polega na tym, aby po pierwsze dostarczyć pracę plastyczną, a następnie udzielić poprawnych odpowiedzi na trzy pytania dotyczące Józefa Bożka, wynalazcy, pochodzącego z Bier w gminie Jasienica. Należy dostarczyć karty zgłoszenia oraz podpisanych odpowiednich zgód.

Zgłoszenia należy przesłać lub dostarczyć osobiście do końca marca do siedziby Gminnego Ośrodka Kultury w Jasienicy, 43-385 Jasienica, ul. Modrzewiowa 1360.

Dla zwycięzców przewidziano nagrody:

I miejsce – 300 zł + niespodzianka,

II miejsce – 200 zł + niespodzianka,

III miejsce – 100 zł + niespodzianka.

Ogłoszenie wyników nastąpi 16 kwietnia 2021 r. na stronie www.gokjasienica.pl oraz na profilu Facebook Gminnego Ośrodka Kultury w Jasienicy. Zwycięzcy zostaną powiadomieni również drogą mailową o wygranej.

Z warunkami uczestnictwa oraz regulaminem konkursu można się zapoznać na stronie GOK, informacji udziela również Gminny Ośrodek Kultury pod numerem tel. 33 821 20 56, e-mail: gok@gokajsienica.pl.

Józef Bożek był konstruktorem, mechanikiem i wynalazcą, pochodzący ze Śląska Cieszyńskiego. Urodził się 28 lutego 1782 r. w Bierach jako syn miejscowego młynarza, Mikołaja i Marii z domu Duda. Ochrzczony został w kościele w sąsiednim Grodźcu.

Dzięki pomocy ówczesnego wizytatora szkolnego ks. Leopolda Szersznika został w 1779 r. przyjęty do gimnazjum filologicznego w Cieszynie, w którym ukończył trzy klasy. Po jego ukończeniu w poszukiwaniu pracy i nauki wywędrował ze Śląska Cieszyńskiego. W latach 1803-1805 studiował w morawskim Brnie mechanikę i matematykę, po czym przeniósł się do Pragi. Tam od 1805 r. był słuchaczem Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Praskiego.

Od 1806 r. był mechanikiem i zegarmistrzem w tamtejszym Instytucie Politechnicznym. W Pradze powstała większość konstrukcji Bożka, m.in. precyzyjny zegar dla Instytutu Astronomicznego, automatyczny warsztat tkacki, maszyna do szlifowania zwierciadeł oraz liczne udane protezy rąk i nóg dla inwalidów wojennych. Tam też – prawdopodobnie nic nie wiedząc o lokomotywie Anglika Stephensona – zbudował pierwszy na kontynencie europejskim powóz z napędem parowym (w 1815 r.), a później łódź z parowym silnikiem (w 1817 r.). Józef Bożek był o rok młodszy od George'a Stephensona, a ich wynalazki powstały prawie w tym samym czasie. Obaj napotkali na liczne trudności pragnąc wdrożyć swoje rozwiązania techniczne.

Józef Bożek wynalazkom i konstrukcji maszyn poświęcił całe życie. Żył w biedzie, nigdzie nie mógł dostać finansowego wsparcia, ani pozyskać bogatych sponsorów. Zmarł 21 października 1835 roku. Dziś Bożek, kompletnie zapomniany w Polsce, w Czechach jest bardzo popularny i sławny. Czesi uznają go za „ojca czeskiej myśli technicznej”, a jego imię noszą instytuty politechniczne i szkoły, Czesi spacerują ulicami Brożka, poczta wydała znaczek z jego portretem. Powstały też książki oraz filmy o wynalazcy. Postać Józefa Bożka pojawiła się również w przedstawieniu Jaromíra Nohavicy „Těšínské nebe”. W Polsce Zofia Kossak uczyniła go bohaterem opowiadania „Czarodziej” w książce „Nieznany kraj”, krótkie opowiadanie poświęcił mu również Gustaw Morcinek.

W filii GOK w jego rodzinnych Bierach wmurowana w ścianę została pamiątkowa tablica poświęcona jego osobie, odsłonięta przez jego potomków w 1987 roku. Gminny Ośrodek Kultury w Jasienicy cyklicznie organizuje imprezy dedykowane genialnemu wynalazcy.

Polecamy artykuł Rudolfa Ochmana „Józef Bożek, zapomniany wynalazca śląski”, opublikowany w „Zaraniu Śląskim” 1931, R. 7, z. 3/4.

Szczegóły na stronie Gminnego Ośrodka Kultury w Jasienicy.